Старадворфская мова
- ᛖᚱᛏᚢ ᛗᛖᚦᛚᛁᛗᚢᚱ ᛞᚢᛖᚱᚷᚨᚠᛟᛚᚲᛊᛁᚾᛊ? ᚦᚢ ᚷᛖᛏᚢᚱ ᛚᛖᛊᛁᚦ ᚦᛖᛊᛊᚨ ᛊᛁᚦᚢ ᚨ ᚷᚨᛗᚨᛚᛏᛞᚢᛖᚱᚷᛗᚨᛚ.
Старадворфская мова (саманазва ᚷᚨᛗᚨᛚᛏᛞᚢᛖᚱᚷᛗᚨᛚ, трансл. ґамалтдверґмаль) — мова, якая ўжывалася старажытнымі дворфамі дзеля камунікацыі і фіксацыі інфармацыі. Дзеля запісу выкарысттўваецца рунічны альфабэт, які змячшае 24 сымбалі. Большасць тэкстаў на старадворфскай мове, якія захаваліся на сённяшні дзень – рэлігійныя тэксты, міты і паданні.
Альфабэт
Альфабэт старадворфскай мовы з'яўляецца рунічным і складаецца з 24 рун. Кожная руна абазначае адзін гук. Частка гукаў з'яўляюцца неўласцівымі дзеля беларускай мовы, што можа дадаць праблем падчас транслітэрацыі - напрыклад руна ᛜ (часамі запісваецца як ᛝ) абазначае гук ŋ, адпаведнай якому літары ў беларускай мове няма. Сам альфабэт прадстаўлены ніжэй:
| ᛞ | ᚢ | ᛖ | ᚱ | ᚷ | ᛗ | ᚨ | ᛚ | ᛟ | ᛜ | ᛒ | ᛏ | ᛊ | ᛉ | ᛇ | ᛈ | ᛃ | ᛁ | ᚾ | ᚺ | ᚹ | ᚲ | ᚦ | ᚠ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| д | в | э/е | р | г/ґ | м | а | л/ль | о | ŋ | б | т | с | з | э(æ) | п | й/ж | і | н | х | п | к/ц | þ | ф |
Асаблівасці граматыкі і лексыкі
Старадворфская мова не змянялася стагоддзямі. У ёй захаваўся максімум архаічных словаў, амаль няма запазычанняў з іншых моваў. Аднак гэта мае і мінусы - новыя паняцці, якіх у мове не было раней, па сутнасці складваюцца з некалькіх словаў, праз што выглядаюць вельмі даўгімі. Напрыклад нюхач - стварэнне, якое людзі ўтаймавалі адносна нядаўна, па-старадворфску гучыць як ᚱᚨᚢᚦᚢᚱᛊᛏᛟᚱᚦᛖᚠᚨᚾᛞᛁᛊᚲᛖᛈᚾᚨ - даслоўна "чырвоная тварына з вялікім носам".
Ужыванне
Старадворфская мова не з'яўляецца размоўнай сярод сучасных дворфаў. На дадзены момант яна выкарыстоўваецца з большага толькі ў рэлігійных справах, яе можна знайсці ў гістарычных тэкстах. Але сярод дворфаў дагэтуль выкарыстоўваюцца некаторыя тэрміны на старадворфскай (напрыклад Хельстуборг ад старадворфскага ᚺᛖᛚᛊᛏᚢᛒᛟᚱᚷ - галоўны горад). Але наколькі вядома па старажытных тэкстах, раней дворфы размаўлялі толькі і выключна па-старадворфску, бо жылі ў цалкавітай ізаляцыі і не камунікавалі з людзьмі.
